Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana 2025: शेती हा भारतातील अर्थव्यवस्थेचा कणा मानला जातो. परंतु नैसर्गिक आपत्ती, अनिश्चित पावसाळा, कीड व रोग यांमुळे शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होते. अशा संकटाच्या वेळी शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देण्यासाठी केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री पीकविमा योजना (PMFBY) सुरू केली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना कमी हप्त्यात अधिक विमा संरक्षण देणारी आहे.
PMFBY खरीप 2025 साठी अर्ज करण्याची अंतिम तारीख 31 जुलै
किनवट तालुका तसेच संपूर्ण महाराष्ट्रामध्ये खरीप हंगामासाठी प्रधानमंत्री पीकविमा योजनेंतर्गत अर्ज करण्याची अंतिम तारीख (PMFBY Kharif 2025 Last Date) 31 जुलै 2025 ठेवण्यात आली आहे. शेतकऱ्यांनी वेळेत अर्ज भरून या योजनेंतर्गत नोंदणी करणे गरजेचे आहे, कारण ही योजना नैसर्गिक आपत्तींमुळे होणाऱ्या नुकसानीपासून आर्थिक संरक्षण पुरवते.
फक्त 40 रुपये अधिकृत शुल्क – CSC कडून लूट थांबवा (PMFBY Registration Fee 2025)
अर्ज भरण्यासाठी शेतकऱ्यांना केवळ 40 रुपये अधिकृत शुल्क भरावे लागते. हे शुल्क सीएससी (सेतू सेवा केंद्र) किंवा इतर अधिकृत माध्यमांमार्फत स्वीकारले जाते. मात्र, काही ठिकाणी या केंद्रांवरून अनधिकृतपणे जास्त शुल्क आकारले जात असल्याच्या तक्रारी समोर आल्या आहेत.
तालुका कृषी अधिकारी चंद्रकांत निमोड यांनी स्पष्ट केले आहे की, सीएससी धारकांसाठी केंद्र शासनाने ठरवलेले मानधन विमा कंपनीकडून दिले जाते. त्यामुळे याव्यतिरिक्त कोणतेही अतिरिक्त शुल्क घेणे बेकायदेशीर आहे. अशा फसवणूक करणाऱ्यांवर कडक कारवाई करण्यात येईल.
योजनेचे फायदे – अत्यल्प हप्त्यात मोठे संरक्षण (Benefits of Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana)
प्रधानमंत्री पीकविमा योजना ही शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर योजना आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना अत्यल्प विमा हप्ता भरून मोठ्या प्रमाणात आर्थिक संरक्षण मिळते. उदाहरणार्थ, ज्वारी पीकासाठी शेतकऱ्यांना फक्त 82.50 रुपये भरावे लागतात आणि त्यामध्ये 33,000 रुपयांपर्यंतचे विमा संरक्षण मिळते. त्याचप्रमाणे, सोयाबीनसाठी 1,160 रुपये हप्ता भरून 58,000 रुपयांपर्यंतचे संरक्षण मिळते. मूगसाठी फक्त 70 रुपये भरून 28,000 रुपये, उडीदसाठी 62.50 रुपये भरून 25,000 रुपये, तर तुरीसाठी 470 रुपये भरून 47,000 रुपयांचे विमा कवच मिळू शकते.
विशेष म्हणजे, कापूस पिकासाठी फक्त 90 रुपये भरून शेतकऱ्यांना तब्बल 60,000 रुपयांचे संरक्षण दिले जाते. हे सर्व संरक्षण प्रति हेक्टर पिकांनुसार दिले जाते. यामुळे शेतकऱ्यांना नैसर्गिक आपत्ती, कीड किंवा इतर संकटांमुळे उत्पादनात नुकसान झाल्यास आर्थिक भरपाई मिळवण्यास मदत होते. कमी हप्त्यात जास्त फायदा मिळणारी ही योजना शेतकऱ्यांसाठी एक मोठा आधार ठरते.
70% पर्यंत विमा संरक्षण (Crop Insurance Coverage)
या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना 70 टक्के जोखीम स्तरापर्यंत विमा संरक्षण दिले जाते. याचा अर्थ म्हणजे नैसर्गिक आपत्तीमुळे उत्पादन 70 टक्क्यांपेक्षा कमी झाल्यास विमा संरक्षण लागू होईल.
• खरीप हंगामासाठी हप्ता – 2%
• रब्बी हंगामासाठी हप्ता – 1.5%
• नगदी पिकांसाठी – 5%
अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे (Documents Required for PMFBY Application)
शेतकऱ्यांना प्रधानमंत्री पीकविमा योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करावी लागतील:
• ग्रिस्तॅक नोंदणी क्रमांक (GRN Number)
• सातबारा उतारा (7/12 Extract)
• आधार कार्ड
• बँक पासबुकची प्रत
• पीक पेरणीचे स्वयंघोषणापत्र (Self-declaration of Crop Sowing)
• ई-पीक पाहणी – अनिवार्य
ई-पीक पाहणी – महत्त्वाचा टप्पा (e-Peek Pahani Maharashtra)
शेतकऱ्यांनी केलेली ई-पीक पाहणी आणि प्रत्यक्ष पीक यामध्ये तफावत आढळल्यास, विमा अर्ज रद्द केला जाऊ शकतो आणि भरलेला हप्ता देखील जप्त केला जाऊ शकतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी ई-पीक पाहणी काळजीपूर्वक आणि अचूकपणे करावी.
कर्जदार, बिगर कर्जदार व भाडेपट्ट्यावर शेती करणारेही पात्र (Eligibility for PMFBY 2025)
या योजनेचा लाभ फक्त कर्जदार शेतकऱ्यांपुरता मर्यादित नाही. खालील शेतकरीही या योजनेस पात्र आहेत:
• बिगर कर्जदार शेतकरी
• कुळाने शेती करणारे
• भाडेपट्ट्यावर शेती करणारे शेतकरी (भाडेपट्टा करार नोंदणीकृत संकेतस्थळावर अपलोड करणे आवश्यक)
फसवणूक करणाऱ्यांवर कडक कारवाई
जर कोणतीही व्यक्ती योजना फसवणुकीने वापरत असल्याचे आढळले, तर ती व्यक्ती किमान 5 वर्षांसाठी काळ्या यादीत (Blacklist) टाकली जाईल. यामुळे संबंधित शेतकरी योजनेच्या लाभापासून वंचित राहील.
शेतकऱ्यांनी कुठे संपर्क साधावा?
जास्त माहिती हवी असल्यास शेतकऱ्यांनी खालील कार्यालयांशी संपर्क साधावा:
• उपविभागीय कृषी कार्यालय
• तालुका कृषी कार्यालय
• विमा प्रतिनिधी / बँक प्रतिनिधी
महत्त्वाचे मुद्दे थोडक्यात (Pradhan Mantri Fasal Bima Yojana 2025)
• अर्ज करण्याची शेवटची तारीख: 31 जुलै 2025
• अर्ज शुल्क: फक्त 40 रुपये (इतर शुल्क घेणे बेकायदेशीर)
• विमा हप्ता: 2% ते 5% पर्यंत, पीकानुसार
• विमा संरक्षण: 25,000 ते 60,000 रु. प्रति हेक्टर
• जोखीम स्तर: 70%
• आवश्यक कागदपत्रे: GRN, 7/12, आधार, पासबुक, पीक घोषणा, ई-पीक पाहणी
• भाडेपट्टा शेतीसाठी नोंदणीकृत करार आवश्यक
Crop insurance scheme for farmers
प्रधानमंत्री पीकविमा योजना (PMFBY) ही शेतकऱ्यांसाठी केवळ विमा योजना नव्हे, तर संकटाच्या वेळी आधार आहे. अयोग्य माहिती, अफवा, आणि बेकायदेशीर शुल्क यापासून सावध राहणे गरजेचे आहे.
अर्ज करण्यासाठी अधिकृत लिंक (Official Link for Application)
शेतकऱ्यांनी प्रधानमंत्री पीकविमा योजनेत अर्ज करण्यासाठी खालील अधिकृत संकेतस्थळाचा वापर करावा: https://pmfby.gov.in
टीप: ही लिंक केंद्र सरकारच्या अधिकृत पोर्टलची आहे. यावर तुम्ही PMFBY योजना, अर्ज स्थिती, हप्ता, आणि विमा तपशील पाहू शकता. कुठल्याही बेकायदेशीर एजंटकडे पैसे देऊ नका.