cotton price: महाराष्ट्रात कापूस हे खरीप हंगामातील एक अत्यंत महत्त्वाचे आणि प्रमुख पीक आहे. विदर्भ, मराठवाडा, खानदेश आणि उत्तर महाराष्ट्र या भागांमध्ये कापसाची मोठ्या प्रमाणात लागवड होते. त्यामुळे दरवर्षी कापसाच्या दरांवर संपूर्ण राज्यातील लाखो शेतकऱ्यांचे आर्थिक गणित अवलंबून असते.
गेल्या काही वर्षांपासून हवामानातील बदल, आंतरराष्ट्रीय बाजारातील चढ-उतार, निर्यात-आयात धोरणे आणि मागणी-पुरवठा यामुळे कापसाच्या दरांमध्ये चढ-उतार दिसून येत आहेत. अशा परिस्थितीत, सप्टेंबर 2025 पर्यंत कापसाचे बाजारभाव कसे राहतील? याकडे सर्व शेतकऱ्यांचे लक्ष लागून आहे.
मागील वर्षांचा बाजारभाव आणि त्याचा शेतकऱ्यांवर परिणाम (cotton price impact on farmers)
2024 चा हंगाम शेतकऱ्यांसाठी फारसा समाधानकारक नव्हता. खरिपातील उत्पादन चांगले झाले होते, मात्र बाजारात अपेक्षित दर मिळाले नाहीत. अनेक बाजार समित्यांमध्ये कापूस फक्त 6,000 ते 6,800 दरम्यान विकला गेला. काही ठिकाणी एकवेळ 7,000 चा दर मिळाला, पण तो फार काळ टिकला नाही. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणात शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान झाले.
आंतरराष्ट्रीय बाजारातील स्थिती (international cotton market update)
सध्या संपूर्ण जगभरातील कापूस उद्योग मंदीत आहे. चीन, पाकिस्तान, बांगलादेश हे प्रमुख खरेदीदार देश सध्या कमी दराने खरेदी करत आहेत. या देशांमध्ये उत्पादनही काहीसे वाढले आहे, तसेच कापूस-आधारित वस्तूंना पर्यायी विकल्पांचा वापर वाढल्याने कापसाची मागणी घटली आहे. याचा थेट परिणाम भारतीय कापूस बाजारावर झाला आहे.
2025 च्या सुरुवातीपासून आंतरराष्ट्रीय बाजारात कापसाचे दर स्थिर आहेत. अमेरिकन कापूस उत्पादनात काहीशी घट झाली आहे, मात्र एकंदरीत जागतिक पुरवठा अजूनही मागणीच्या तुलनेत जास्त आहे. यामुळे दर वाढीला मर्यादा आली आहे.
भारतातील सध्याचे कापूस बाजार (cotton price India)
2025 मध्ये भारतात कापसाची लागवड चांगली झाली आहे. विशेषतः महाराष्ट्र, गुजरात आणि तेलंगणामध्ये मोठ्या प्रमाणात पेरणी झाली आहे. शासकीय आकडेवारीनुसार, या वर्षी कापसाखालील क्षेत्रात 4-5% वाढ झाली आहे 18 जुलै 2025 च्या सुमारास बाजारात उपलब्ध दर खालीलप्रमाणे होते:
• प्रतिक्विंटल दर: 6,727 ते 6,927
• राजकोट स्पॉट रेट (प्रतिकाॅन्डी – 356 किलो): 55,600
• 31 जुलै 2025 फ्युचर्स: 56,600 प्रति कॅन्डी
• 30 सप्टेंबर 2025 फ्युचर्स: 58,500 प्रति कॅन्डी
• 30 एप्रिल 2026 फ्युचर्स (20 किलो साठी): 9,145
ही आकडेवारी पाहता असं दिसून येतं की सध्या बाजारात फारसा मोठा चढ-उतार नाही, आणि दर स्थिर आहेत.
जाणकारांचे मत काय सांगते?
कृषी बाजार विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की, सप्टेंबर 2025 पर्यंत कापसाच्या दरात फारसा मोठा फरक होण्याची शक्यता नाही. सध्याचा बाजार ‘वेट अँड वॉच’ मूडमध्ये आहे. व्यापारी देखील नवीन माल येईपर्यंत खरेदीस थांबलेले आहेत.
त्याचप्रमाणे काही तज्ञ असेही म्हणतात की 2024-25 मध्ये जागतिक उत्पादनात थोडी घट होण्याची शक्यता आहे. जर या गोष्टी वास्तवात उतरल्या आणि खरेदीदार देशांनी पुन्हा खरेदीस सुरुवात केली, तर ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये दर थोडे वाढू शकतात. मात्र, सध्या तरी त्याची स्पष्ट चिन्हं नाहीत.
शेतकऱ्यांनी काय धोरण ठेवावे?
कापूस शिल्लक असलेल्या शेतकऱ्यांनी सध्या विक्री करण्याची घाई करू नये. खालील बाबी लक्षात घेणे उपयुक्त ठरेल:
• सप्टेंबरपर्यंत दर स्थिर राहण्याची शक्यता: त्यामुळे विक्री करण्यापूर्वी फ्युचर्स भाव, स्थानिक बाजारभाव यांचा आढावा घ्या.
• स्थानिक बाजार समित्यांचे दर दररोज तपासा: कोणत्या मार्केटमध्ये थोडाफार चांगला दर मिळतोय ते पाहा.
• मालाच्या दर्जावर भर द्या: उत्तम प्रत व स्वच्छ कापूस जास्त दराने विकला जातो.
• शेतकरी गट तयार करून सामूहिक विक्रीचा विचार करा: यामुळे दरावर थोडा अधिक परिणाम करता येतो.
• शासकीय योजनांचा लाभ घ्या: शासकीय खरेदी योजनांबाबत माहिती ठेवा.
फ्युचर्स आणि बाजार चाचणी (cotton futures price trend India)
कापूस फ्युचर्स ट्रेडिंग ही एक महत्त्वाची बाब आहे. यावरून येणाऱ्या महिन्यांतील बाजाराची दिशा आपल्याला समजू शकते. सध्या फ्युचर्समध्ये हळूहळू दर वाढताना दिसत आहेत – ज्याचा अर्थ असा की बाजार मंद असला तरी व्यापारी expectation वाढवून चालले आहेत. मात्र यासाठी हवामान, निर्यातीचे धोरण आणि जागतिक घडामोडी महत्त्वाच्या ठरणार आहेत.
सप्टेंबर 2025 पर्यंतचे संभाव्य दर (cotton price)
आजच्या स्थितीचा (cotton price today) अंदाज घेतल्यास खालीलप्रमाणे दर राहू शकतात:
| महिना | दर (प्रतिक्विंटल) | स्थिती |
| जुलै 2025 | 6,727 – 6,927 रुपये | स्थिर |
| ऑगस्ट 2025 | 6,800 – 7,000 रुपये | सौम्य वाढ शक्य |
| सप्टेंबर 2025 | 6,900 – 7,200 रुपये | वाढीची थोडी शक्यता |
(टीप: ही आकडेवारी अंदाजावर आधारित असून बाजारातील वास्तव घडामोडींनुसार यात बदल होऊ शकतो.)
हवामानाचा परिणाम
हवामान हा एक निर्णायक घटक आहे. 2025 चा मान्सून अंशतः समाधानकारक असून काही भागांत अतिवृष्टी, तर काही ठिकाणी उशिरा पाऊस झाला. याचा परिणाम उत्पादनावर होऊ शकतो. जर उत्पादनात घट झाली तर त्याचा परिणाम थेट दरांवर होईल.
cotton price
सध्या कापूस बाजार स्थिर असून मोठ्या दरवाढीची शक्यता तात्काळ नाही. मात्र जागतिक घडामोडी, हवामानातील बदल, आणि नवीन हंगामातील उत्पादनावर पुढील स्थिती अवलंबून आहे. शेतकऱ्यांनी सध्या संयम बाळगावा, बाजारावर सतत लक्ष ठेवावे आणि योग्य वेळी विक्री करावी.